Dit opiniestuk van Onno van Buuren, duoraadslid voor Red Amsterdam, stond woensdag 29 mei in Het Parool.
Ongeveer tweehonderdduizend Amsterdamse huurders moeten vanaf 1 juli meer belasting betalen. Meer belasting? Jazeker, want de extra huurverhoging voor alle huurders is niet bedoeld voor verbetering van hun woningen of om de woningcorporaties meer armslag te geven, en zo de vastgelopen bouw vlot te trekken. Nee, de extra huuropbrengsten verdwijnen via de verhuurders rechtstreeks in het grote zwarte gat in Den Haag, dat schatkist heet.
Zogenaamde scheefhuurders krijgen de hoogste huurverhoging (4% bovenop 2,5% voor de inflatie, dus 6,5%), maar ook de minima worden aangeslagen met 1,5% extra (dus 4% totaal), en de lagere middeninkomens met 2% extra. En dat in een tijd van sterk teruglopende koopkracht en toenemende werkloosheid. Let wel, ‘scheefhuurder’ ben je al bij een inkomen van € 43.000 bruto per jaar. Dat lijkt misschien veel, maar alle inkomens op hetzelfde adres worden meegeteld en met tweemaal het minimumloon kom je al op € 38.086 per jaar.
De extra huurverhoging wordt goedgepraat met de dooddoener dat huurders toch huurtoeslag krijgen, maar dat is alleen zo voor heel lage inkomens (maximaal € 21.025 per jaar voor een alleenstaande, of € 28.550 voor een stel). Ook mag je niet teveel spaargeld hebben (maximaal € 21.139 per persoon); vooral voor zzp’ers is dat hun broodnodige pensioen. Bovendien wordt op de huurtoeslag regelmatig bezuinigd (dit jaar € 105). Niets is zo onbetrouwbaar als de overheid, dus daar wil je met een hoge huur niet afhankelijk van zijn.
Maar los daarvan is deze indirecte belastingheffing die alleen huurders treft ronduit discriminerend. Waarom hoeven woningbezitters geen extra belasting te betalen? Zij krijgen ietsje minder hypotheekrenteaftrek, minder subsidie dus. Dat wordt echter onmiddellijk gecompenseerd door het aanpassen van de belastingschijven.
En ja, natuurlijk is het vervelend als je koophuis ‘onder water staat’ (dreigende restschuld), maar huurders krijgen hun huur ook nooit terug. Zoiets heet betalen voor je woongenot. Wie 500 euro per maand huur betaalt, is elk jaar 6.000 euro kwijt, ofwel 60.000 in tien jaar, veel meer dan nodig is voor beheer en onderhoud. Een koper die zo’n bedrag ‘verliest’ schreeuwt moord en brand, want tot voor kort verwachtte iedereen zijn huis op den duur met winst te verkopen, in het piramidespel van de vrije woningmarkt. Juist nu het (morele) failliet van dat spel is aangetoond en het spelletje over is, probeert de regering mensen die zo verstandig zijn te huren alsnog het bos in te jagen. ‘Koop toch een huis!’, roepen premier Rutte en VVD-minister Blok.
Nog iets discriminerends: waarom zijn zowel de huurtoeslag als de huur inkomensafhankelijk, maar de subsidie hypotheekrenteaftrek niet? Zelfs villabewoners strijken zo enorme subsidiebedragen op.
Huurders zijn dus uitverkoren als de nieuwe melkkoe voor de overheid, en niet de doorgaans veel rijkere kopers. Waarmee ik overigens niet wil suggereren dat kopers nu extra belast zouden moeten worden (ook zij lijden onder de crisis); wel dat de hypotheekrenteaftrek wat minder voorzichtig aangepakt zou mogen worden.
En alsof dat nog niet krankzinnig genoeg is, worden huurders en woningzoekenden nog verder afgeknepen. Het aantal betaalbare huurwoningen neemt drastisch af, door verkoop, sloop en extra huurstijgingen. Daardoor neemt de wachttijd met jaren toe, nota bene in een tijd dat steeds meer mensen afhankelijk zijn van een goedkope huurwoning.
De volkshuisvesting wordt in de uitverkoop gedaan. Woningcorporaties moeten niet alleen de extra huur afdragen aan Den Haag, maar via de verhuurdersheffing nog honderden miljoenen meer. Zo is er niet of nauwelijks geld over om te investeren in onderhoud, renovatie en nieuwbouw, laat staan in sociaal buurtbeheer. Verloedering en toestanden als in Stockholm en Parijs liggen op de loer.
Dat de VVD dat allemaal wil, snap ik wel: ruim baan voor de vrije markt, de projectontwikkelaars, makelaars en banken. Ook D66 en de ChristenUnie gingen in het Woonakkoord mee in het offensief tegen de sociale huursector. Maar dat de Partij van de Arbeid zijn traditionele achterban verraadt is onbegrijpelijk en onuitstaanbaar.
Ja, er zijn er een paar die voorzichtig tegensputteren, zoals het Amsterdamse raadslid Hans Weevers en Eerste Kamerlid Adri Duivesteijn. Maar partijleider Diederik Samsom en Tweede Kamerlid Jacques Monasch denken ermee weg te komen. Sterker nog, Monasch weet het zelfs te verkopen als een strijd voor betaalbaarheid. Je moet maar durven.
Hopelijk zijn de PvdA-kiezers dat bij de volgende verkiezingen niet vergeten. De verhoogde huur zal ze daar maandelijks aan helpen herinneren.
Onno van Buuren, duoraadslid voor Red Amsterdam
